18.21m². Ο πόλεμος στα σαλόνια.

Το Εικοσιένα δεν αφορά μόνο σε ό,τι συνέβη στη γεωγραφική περιοχή που θα αναδυόταν το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1820, ο απελευθερωτικός Αγώνας των Ελλήνων προκαλεί αισθήματα συμπάθειας στους προοδευτικούς κυρίως κύκλους του δυτικού κόσμου, δημιουργώντας ένα κίνημα πρωτόγνωρης δυναμικής και απήχησης που έμεινε γνωστό ως Φιλελληνισμός. 

Εκτός από την έμπρακτη αλληλεγγύη πολλών Φιλελλήνων εθελοντών προς τους αγωνιζόμενους Έλληνες, η «Ελληνική Υπόθεση» συγκινεί τον ευρωπαϊκό και διεθνή Τύπο, εμπνέει διανοούμενους και καλλιτέχνες, ενώ παράλληλα δημιουργεί νέες τάσεις που βρίσκουν έκφραση στη «μόδα» και εν πολλοίς αγκαλιάζουν κάθε πτυχή της κοσμικής ζωής. 

Σκηνές που απεικονίζουν μάχες σώμα με σώμα των Ελλήνων με τους Οθωμανούς, καθώς και θέματα της τότε πολιτικής επικαιρότητας ζωντανεύουν σε πορσελάνινα σερβίτσια φαγητού και τσαγιού ή επιχρυσώνονται πάνω στις βάσεις ρολογιών και σε αλάβαστρα, ενώ οι μορφές των αγωνιστών σκαλίζονται σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης. «Στα σπίτια της καλής κοινωνίας, τρία αντικείμενα πολυτελείας είναι απαραίτητα στους χώρους υποδοχής: μπρούντζινα κομψοτεχνήματα, επιτραπέζια ρολόγια, πορσελάνινα ειδώλια», γράφει σχετικά η Journal des Dames et des Modes το 1827, δίνοντας το πρόσταγμα στις τάσεις της εποχής. 

Τη συμπάθειά τους προς τους επαναστατημένους Έλληνες, οι Φιλέλληνες (εκ)δηλώνουν και μέσα από την ατομική τους εμφάνιση με την αφορμή ποικίλων περιστάσεων. Στις κοσμικές εκδηλώσεις που οργανώνονται από τις φιλελληνικές Επιτροπές στην Ευρώπη και στην Αμερική με σκοπό τη συλλογή εράνων χάριν των Ελλήνων, οι καλεσμένοι συχνά παρίστανται με ενδύματα à la Grecque, όπως συνέβη στη χοροεσπερίδα που οργανώθηκε στο Park Theater στη Νέα Υόρκη το 1827. Οργανώνονται επίσης μπαλ μασκέ με ελληνικά θέματα, όπως του Ούγγρου ευγενή József (ή Giuseppe) Batthyány στο Μιλάνο στις 30 Ιανουαρίου του 1828. 

Ακόμη, πολλοί είναι εκείνοι που θα ενστερνιστούν στοιχεία της ελληνικής ενδυματολογικής ταυτότητας, αντλώντας έμπνευση κυρίως από τις εικονογραφικές πηγές. Η γαλλική εφημερίδα Le Constitutionnel διαφημίζει στις 16/7/1821 επώνυμο Οίκο που πουλά γκραβούρα της Ελληνίδας Ιωάννας της Λωραίνης, όπως αποκαλούσαν τότε στην Γαλλία την Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα. Σύντομα, οι Γαλλίδες υιοθετούν τα φορέματα Robes de dames à la Bobelina, ενώ το παράδειγμά τους μιμούνται ακόμη και γυναίκες στην Αυστρία και στη Βαυαρία. 

Επίσης, μετά την εσπερίδα που διοργανώθηκε Υπέρ των Ελλήνων στο Vauxhall στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1826, τα ελληνικά χρώματα γίνονται τάση και στην αγορά λανσάρονται «ελληνικές» διακοσμητικές ταινίες και ζώνες σε άσπρο-μπλε. «Αν δείτε άσπρες κορδέλες με μικρούς γαλάζιους σταυρούς [στα καπέλα], […] είναι ελληνικές» αναφέρει η Journal des Dames et des Modes στις 5 Μαΐου του 1826. Επιπλέον, οι κομψές Γαλλίδες της εποχής κεντούν στα μαντήλια τους ελληνικά μονογράμματα και ενίοτε κρατούν βεντάλιες με ελληνικά θέματα. 

Τις επιταγές της φιλελληνικής «μόδας» ακολουθούν και οι άντρες στην Γαλλία, οι οποίοι διακοσμούν τα γιλέκα τους με γαλάζιους σταυρούς. Μετά μάλιστα την πτώση του Μεσολογγίου το 1826, ύφασμα που προοριζόταν για τα ανδρικά ενδύματα καθιερώνεται με την ονομασία «Gris de Missolonghi». 

Αντλώντας από τη φράση Living-Room War («ο πόλεμος του καθιστικού») που επινόησε και χρησιμοποίησε πρώτος στο ομώνυμο βιβλίου του ο Michael J. Arlen, θέλοντας να σχολιάσει την «εισβολή» εικόνων από τον πόλεμο του Βιετνάμ στον ιδιωτικό χώρο του σπιτιού μέσω της τηλεόρασης, η παρουσίαση επικεντρώνεται στην πρόσληψη και τη διείσδυση της «εικόνας» της Επανάστασης  του 1821 στους φιλελληνικούς κύκλους, ειδικά μέσα από την καθιέρωση ενός είδους φιλελληνικής «μόδας». 

Το σκηνικό συνθέτουν αντικείμενα με σαφή αναφορά στη φιλελληνική «μόδα» μαζί με σχεδιαστικές απεικονίσεις επίπλων του 19ου αι. από την παρισινή εφημερίδα Meubles et Objets de Goût, δημιουργώντας οπτικά ερεθίσματα που καλούν τον επισκέπτη συνειρμικά να φανταστεί το εσωτερικό ενός σαλονιού εκείνης της εποχής. Εκεί, όπου διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα «μετέφεραν» τις εικόνες του Αγώνα των Ελλήνων, αποτελώντας ταυτόχρονα εφαλτήριο, λόγο ή αφορμή για συζητήσεις σε μια εποχή που δεν υπήρχε εικονογραφημένος τύπος. 

Την ενότητα πλαισιώνει το έργο βίντεο της Μαίρης Θηβαίου, το οποίο μας μεταφέρει στο περιβάλλον ενός ακόμη ιδιότυπου «πόλεμου» με πρωταγωνιστές τα ίδια αντικείμενα: στις «μάχες» που διεξάγονται δια ζώσης αλλά και διαδικτυακά στους Οίκους δημοπρασιών και στα «χτυπήματα» (bidding wars) για τη διεκδίκηση και την τελική κατακύρωση συλλεκτικών αντικειμένων. Το έργο εξερευνά τις «τύχες» των αντικειμένων, καθώς επίσης το φαινόμενο κατά το οποίο αυτά αποδεσμεύονται από τις κοινωνικές αναφορές της παραγωγής και της χρήσης τους και εντάσσονται στο σύστημα της εμπορεύσιμης τέχνης. Γίνονται δηλαδή εκ νέου αντικείμενο διεκδικήσεων, -αυτή τη φορά μεταξύ των δυνητικών αγοραστών τους-, ενώ μάλιστα γεννούν περαιτέρω αξιώσεις περί γνησιότητας ή ιδιοκτησιακής νομιμότητας.