Υπό το όνομα του Ιερού Λόχου. Το «τέλειον ανάλογον» σε τρεις πράξεις.

Μέσα από ένα οπτικοακουστικό μοντάζ, η Μαίρη Θηβαίου επιχειρεί να προσεγγίσει την ενδυματολογική ταυτότητα των Μαυροφόρων1 ανδρών του Ιερού Λόχου, όπως ονομάστηκε το επίλεκτο τάγμα που συγκρότησε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης το 1821 στη Φωξάνη. 

  • 1. Στο Παράρτημα του έργου του Νέα πολιτική διοίκησις (1797), ο Ρήγας Φεραίος οραματίζεται τη στολή του μελλοντικού τακτικού στρατού, σύμφωνα με τα πρότυπα των ευρωπαϊκών στρατών της Ναπολεόντειας εποχής. «Τό φόρεμα τῶν Ἑλλήνων στρατιωτῶν εἶναι τό ἡρωϊκόν: μαῦρον ἀντερί, ἄσπρον ὑποκάμισον καί κόκκινα χολέβια ἤ κάλτζες […] ως όπλα έχουν το τουφέκι και την «μπαγιονέταν» [ξιφολόγχη], ενώ «φοροῦν εἰς τό κεφάλι περικεφαλαίαν». Πιθανολογείται ότι οι άνδρες του Ιερού Λόχου, επηρεασμένοι από το έργο του Ρήγα , υιοθέτησαν τη μαύρη στολή, εξ ου και τους αποκαλούσαν «Μαυροφόρους» ή «Μελανείμονας».
Πλαίσιο

Με μόνο γνωστό μέχρι σήμερα τεκμήριο από τη στολή τους, το χιτώνιο του Κωνσταντίνου Ξενοκράτους (1803- 1876) του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, η εικαστικός καταρχήν ανατρέχει σε αρχειακά οπτικά τεκμήρια της εποχής που «εικονοποιούν» πρόσωπα και γεγονότα
Προκειμένου ωστόσο να ανασυνθέσει την «εικόνα» του ενδύματος των Ιερολοχιτών, στρέφεται ακόμη και σε μεταγενέστερες προσπάθειες αναβίωσης της στολής τους, οι οποίες επιχειρήθηκαν σε τρεις διαφορετικούς χρόνους (πράξεις): με αρχή τα ιστορικά κοστούμια που φορέθηκαν για να αναπαραστήσουν το σώμα των Ιερολοχιτών στον εορτασμό της Εκατονταετηρίδας που διοργάνωσε το Λύκειον των Ελληνίδων στο Στάδιο το 1930·  μέση τα θεατρικά κοστούμια που (επ)ένδυσαν το ομώνυμο ιστορικό δράμα του Γιώργου Κιτσόπουλου που ανέβασε το ΚΘΒΕ το 1973· και τέλος την πρόσφατη αναβίωση της στολής των Ιερολοχιτών από τον Σύλλογο «Οι Φίλοι της Μουσικής Διονύσιος Σολωμός» του Μεσολογγίου. 
Κάποια περισσότερο «αυθεντικά», «τέλεια ανάλογα» του πραγματικού, και άλλα ως αντανάκλασή του, τα κοστούμια αυτά αναδεικνύουν ενδιαφέρουσες  πτυχές του ρόλου του ενδύματος ως υπόμνηση του προσώπου, εις ανάμνησίν του ήρωα ή και προς τιμήν του, καθρεφτίζοντας ταυτόχρονα την κοινωνία που τα δημιούργησε ανάλογα με τους προσανατολισμούς της κάθε εποχής.

Συμπληρωματικά, για την πληρέστερη τεκμηρίωση της στολής του Ιερού Λόχου σταχυολογούνται αποσπάσματα από τη διασωθείσα διάλεξη του μελετητή του Ιερού Λόχου Κωνσταντίνου Ν. Ράδου προς του φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών, την παραμονή της 25ης Μαρτίου του 1919, όπου περιγράφονται αναλυτικά τα επιμέρους τμήματα του συνόλου.

Εικαστική προσέγγιση

Η εικαστικός, στον ρόλο του  conceptual βι[ντε]ογράφου του ενδύματος των Ιερολοχιτών, αναζητά τις αντίστοιχες γραπτές αναφορές στη στολή της φιλαρμονικής του Μεσολογγίου ως το μόνο «υπαρκτό» πλέον όλον. Με γκρο πλαν στη στολή «κολλάει» τη λήψη με την πληροφορία ή τα τεκμήρια της κάθε εποχής, δημιουργώντας έναν-προς-έναν συσχετισμό. Τα πλάνα διαδέχονται το ένα το άλλο υποδηλώνοντας τη μετάβαση από το παρελθόν στον ενεστώτα χρόνο της διήγησης και αντίστροφα. Ακόμη, με τεχνικές, όπως της αργής κίνησης (slow motion) μας «αναγκάζει» να προσέξουμε τη λεπτομέρεια. Ο «ταραχώδης» ρυθμός στον ήχο δίνει ένταση και συμπληρώνει την ακολουθία των εικόνων. Τέλος, μέσα στα πλάνα ενσωματώνει visuals που παραπέμπουν σε barcodes. Καθώς κινούνται  και αλλάζουν μορφή ανάλογα με τον ήχο, είναι σα να αποκαλύπτεται το περιεχόμενο του ενδυματολογικού κώδικα (dress code) των Ιερολοχιτών κάθε φορά που συντελείται η «ανάγνωσή» των συστατικών μερών της στολής τους. 
Στο τρίπτυχο Αντικείμενο (εν προκειμένω ένδυμα) – Εικόνα – Γραπτός Λόγος που χρησιμοποιεί η Θηβαίου, καθώς και στην αντιστοίχιση του ενός πεδίου με το άλλο, μπορεί κανείς να βρει εκλεκτικές συγγένειες με τον τρόπο με τον οποίο παράγεται το νόημα μέσα στο μουσείο.  Από την άλλη, η γρήγορη εναλλαγή των πλάνων και η συντομία με την οποία ταυτόχρονα συνοψίζει τη βιογραφία των Ιερολοχιτών προσδίδει στο έργο χαρακτηριστικά ενός κινηματογραφικού trailer. Συνάμα, το έργο της διαπνέεται από μια αίσθηση αναχρονισμού και πολυχρονικότητας που χαρακτηρίζει σήμερα πολλά θεατρικά εγχειρήματα: ταυτόχρονα εδώ και τώρα, εκεί και τότε. 

Εικαστικός
Μαίρη Θηβαίου
Μαίρη Θηβαίου
Εικαστικός

Η Μαίρη Θηβαίου είναι εικαστικός µε έδρα την Αθήνα. Σπούδασε Συντήρηση Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης στο Τ.Ε.Ι. Αθήνας και Εικαστικά στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Τελείωσε το Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της Α.Σ.Κ.Τ. Φοίτησε στο τµήµα Arts Plastiques του Πανεπιστηµίου Paris 8 με υποτροφία Erasmus. Έχει πάρει µέρος σε οµαδικές εκθέσεις και workshops στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μεταξύ άλλων έχει διατελέσει συντηρήτρια παραδοσιακών ενδυμάτων στο Estonian Open Air Museum και στο Υπουργείο Πολιτισµού. Παράλληλα, δημιουργεί εικαστικά βίντεο και animations για μουσεία και θεατρικές παραστάσεις. 

Επιμέλεια
Τάνια Βελίσκου
Τάνια Βελίσκου
Μουσειολόγος

Η Τάνια Βελίσκου σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Α.Π.Θ., λαμβάνοντας υποτροφίες από το Κληροδότημα Τσαγκαδά για την επίδοση στα προγράμματα Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Με υποτροφία του Ιδρύματος «Μαρίας Χειμαριού» πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές εξειδίκευσης στη Μουσειολογία στο Τμήμα Μουσειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Leicester του Ηνωμένου Βασιλείου. 

Έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα του Α.Π.Θ. που αφορούν στην τεκμηρίωση και διαχείριση ενδυματολογικών συλλογών, καθώς και σε επιτόπιες λαογραφικές έρευνες στη Β. Ελλάδα. Εργάζεται ως επιμελήτρια στο Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων, με κύρια καθήκοντα την εκπόνηση μουσειολογικών μελετών, τον μουσειογραφικό σχεδιασμό και την επιμέλεια των θεματικών εκθέσεων. Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ενδυμασιολογίας.

Συντελεστές
Σενάριο - Σκηνοθεσία

Μαίρη Θηβαίου 

Eπεξεργασία ήχου και εικόνας

Μαίρη Θηβαίου 

Aνάρτηση

Ζωή Κόνα                                                               

Μετάφραση

Πέννυ Σακκοπούλου - Βαλταζάνου

Γενική Επιμέλεια ενότητας - Κείμενα εισαγωγής & βίντεο

Τάνια Βελίσκου

Ευχαριστούμε

το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και τις Επιμελήτριες Νικολέττα Ζυγούρη και Ανδρονίκη Μαρκασιώτη, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, τον Νίκο Κολοβό, Καλλιτεχνικό Διευθυντή και την Άντα Λιάκου, Γραφείο Αρχείου, Ιστοσελίδας και Νέων Μέσων, τον Σύλλογο Οι Φίλοι της Μουσικής «Διονύσιος Σολωμός» του Μεσολογγίου και τους Δημήτριο Φωλιά, Πρόεδρο του Δ.Σ. και Γεράσιμο Κουτσαγγελή, Γραμματέα του Δ.Σ.